TΑΥΤΟΤΗΤΑ
Tίτλος: Ταξίδι στη Σελήνη
Δημιουργός: Διακοσάββα Εμμανουέλα, ΠΕ02
Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Αρχαία
Ελληνική Γλώσσα, Νέα Ελληνική Γλώσσα, Λογοτεχνία, Πληροφορική, Αστρονομία, Εικαστικές
τέχνες.
Τάξη: Β ΄Γυμνασίου
Προϋποθέσεις υλοποίησης: Εξοικείωση των
μαθητών με την πλοήγηση στο διαδίκτυο, τα ηλεκτρονικά λεξικά της Πύλης για την
Ελληνική Γλώσσα, τον επεξεργαστή
κειμένου (Word), το
πρόγραμμα video movie maker,
το λογισμικό δημιουργία κομικς storyboardthat,
την εφαρμογή δημιουργίας online εφημερίδας montage,
το λογισμικό δημιουργίας παρουσιάσεων power point, το λογισμικό δημιουργίας σταυρόλεξων hot potatoes, jcross, το λογισμικό οπτικοποίησης και
προσομοίωσης google earth.
Τεχνολογικά εργαλεία που θα χρειαστούν: Διαδίκτυο,
λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (word), video movie maker (2012), λογισμικό δημιουργίας κόμικς storybordthat, εφαρμογή δημιουργίας
εφημερίδας montage, λογισμικό
δημιουργίας σταυρόλεξων hot potatoes-jcross, λογισμικό οπτικοποίησης και προσομοίωσης google earth, ιστολόγιο (blog).
Χρονική Διάρκεια: 3-4 διδακτικές ώρες
Τόπος υλοποίησης: Εργαστήριο
Πληροφορικής
Σχέση με το αναλυτικό πρόγραμμα: Το
διδακτικό αυτό σενάριο εντάσσεται στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών της Β ΄τάξης
του Γυμνασίου και συγκεκριμένα στην 4η Ενότητα, μέρος Α, Κείμενο, Λουκιανού, Οι Σεληνίτες & Μέρος Β1, λεξιλογικός πίνακας.
Μέθοδος: Διερευνητική, δραστηριοκεντρική,
βιωματική, ομαδοσυνεργατική (συνδυασμός μεθόδων).
Οργάνωση τάξης: Οι μαθητές χωρίζονται
σε ομάδες των τεσσάρων (4) ατόμων. Κάθε ομάδα χειρίζεται έναν Η/Υ και εκτελεί
διαφορετικές δραστηριότητες μέσα από τα φύλλα εργασίας, τα οποία διανέμουμε σε
έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Τα κριτήρια χωρισμού των ομάδων αφορούν την
ισορροπία των δυνατοτήτων και τις επιθυμίες των μαθητών, όσο αυτό είναι εφικτό.
Οι μαθητές, αφού περιηγηθούν στις διευθύνσεις που αναγράφονται στα φύλλα
εργασίας, καταγράφουν τα συμπεράσματα της έρευνάς τους και στο τέλος
συμπληρώνει η κάθε ομάδα το δικό της φύλλο εργασίας. Καθώς επιχειρείται μια
δραστηριοκεντρική και παράλληλα συνολική προσέγγιση του κειμένου, η κάθε ομάδα
μελετά το ίδιο κείμενο, από διαφορετική, όμως, οπτική και αναλαμβάνει να εκτελέσει
ένα διαφορετικό ρόλο. Έτσι έχουμε δημιουργήσει υποθετικά τους καρτουνίστες,
τους αστρονόμους, τους γλωσσολόγους, τους αρθρογράφους και τους καλλιτέχνες.
Σύντομη περιγραφή: Το παρόν διδακτικό
σενάριο ασχολείται με το έργο του Λουκιανού, Αληθής Ιστορία, μέσα από το βασικό ανθολογούμενο κείμενο του
διδακτικού εγχειριδίου Οι Σεληνίτες. Οι μαθητές καλούνται να μελετήσουν και να
ερμηνεύσουν το αρχαίο κείμενο, ταξιδεύοντας στη σελήνη, με το δικό τους δημιουργικό τρόπο.
Συνεργαζόμενοι και χωρισμένοι σε ομάδες, με ανάλογους ρόλους, θα παράγουν, με
αφετηρία το ίδιο το κείμενο και αξιοποιώντας κατάλληλα λογισμικά Web. 2, διαφορετικά πολυτροπικά
κείμενα, κόμικ, video ψηφιακής ανάγνωσης, άρθρο για δημοσίευση σε online εφημερίδα,
παρουσίαση του ταξιδιού του Λουκιανού στο χώρο, με κατάλληλο λογισμικό
προσομοίωσης. Επίσης, θα διερευνήσουν τη
λεξιλογική οικογένεια του επιθέτου καλός,(Β1,
λεξιλογικός πίνακας εγχειριδίου), μέσα από ευέλικτα περιβάλλοντα εργασίας, όπως
είναι τα ηλεκτρονικά λεξικά. Η διαφορετική παράμετρος την οποία μελετά και με
βάση την οποία δημιουργεί η κάθε ομάδα στοχεύει σε μια διαθεματική προσέγγιση
του αρχαίου αποσπάσματος και του συγγραφέα, με γνώμονα την αξιοποίηση των
Τ.Π.Ε., προκειμένου να επιτευχθεί η αισθητική απόλαυση του συγκεκριμένου
κειμένου και παράλληλα η δημιουργική έκφραση και δράση των μαθητών. Με τον
τρόπο αυτό αναδεικνύονται η πολυπρισματικότητα, η πολυτροπικότητα και η
διαθεματικότητα στη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών και καταρρίπτεται ο μύθος
που θέλει τα φιλολογικά μαθήματα παραδοσιακά και απομακρυσμένα από τις νέες
τεχνολογίες.
Γενικότερο σκεπτικό
Μια από τις
επιδιώξεις των νέων προγραμμάτων σπουδών στη διδασκαλία των φιλολογικών
μαθημάτων είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών, προκειμένου
οι μαθητές να εξοικειωθούν με τη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων, ποικίλων
σημειωτικών πόρων. Στη σημερινή ζωή οι μαθητές κατακλύζονται από πολυτροπικά κείμενα
και επομένως καλό θα ήταν να αποκτήσουν δυνατότητες προσπέλασης και δημιουργίας
τέτοιων κειμένων, χωρίς, ωστόσο, να παραμερίζεται η αισθητική απόλαυση και η
λογοτεχνική αξία των διδασκόμενων κειμένων. Επίσης, πολύ συχνά στη διάρκεια της
διδασκαλίας, η επίλυση ενός προβλήματος απαιτεί την αντιμετώπισή του από πολλές
διαφορετικές οπτικές γωνίες, με τα εργαλεία διάφορων επιστημονικών κλάδων. Το
σενάριο αυτό αποπειράται μέσα από τη δημιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ να
«φωτίσει» και να αναδείξει πολυπρισματικά και διαθεματικά το έργο του αρχαίου συγγραφέα Λουκιανού, ταξιδεύοντας
τους μαθητές στη Σελήνη και κινητοποιώντας το ενδιαφέρον τους μέσα από
παιδαγωγικά διαμορφωμένα φύλλα εργασίας και δημιουργικές δραστηριότητες.
Στόχοι
Γνωστικοί
1)
Να ανακαλέσουν οι μαθητές τη γνωριμία τους με το
Λουκιανό από την προηγούμενη τάξη και να συμπληρώσουν τις γνώσεις τους γύρω από
το συγγραφέα και τα χαρακτηριστικά του έργου του, μελετώντας τώρα ένα άλλο
απόσπασμα.
2)
Να προβληματιστούν σχετικά με τον τίτλο του έργου του και
να αναζητήσουν τα κωμικά στοιχεία του έργου του.
3)
Να ασκηθούν στην αντικριστή μελέτη ενός αρχαίου
αποσπάσματος (πρωτότυπο-μετάφραση) και να οδηγούνται με τον τρόπο αυτό στην
ευκολότερη ερμηνεία και σύλληψη του νοήματος του κειμένου.
4)
Να έρθουν σε επαφή με τη λεξιλογική οικογένεια του
επιθέτου καλός και να προβληματιστούν
ως προς τη διαχρονία της ελληνικής γλώσσας, την παραγωγή, τη σύνθεση και το
φαινόμενο του γλωσσικού δανεισμού.
5)
Να συνθέσουν, με αφετηρία το κείμενο του Λουκιανού, ένα
δικό τους κείμενο, απελευθερώνοντας τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους.
6)
Να ασκηθούν στην παραγωγή άρθρου και να εξοικειωθούν με
τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κειμενικού αυτού είδους (διαθεματική διασύνδεση
με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας).
7)
Να συνδέσουν το απόσπασμα αυτό με τις Εικαστικές
Τέχνες, κατασκευάζοντας πολυτροπικά κείμενα (κόμικς,video).
8)
Να προβληματιστούν ως προς τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά
του κόμικ ως κειμενικού είδους (ύφος, γραφισμός), παράγοντας, με αφετηρία το
προς μελέτη απόσπασμα ένα δικό τους κόμικ.
Μαθησιακοί:
1)
Να μάθουν διερευνώντας με τη βοήθεια ανοιχτών
διερευνητικών περιβαλλόντων και ευέλικτων εργαλείων.
2)
Να συνειδητοποιήσουν την έννοια του χώρου εντοπίζοντας
σημεία και διαδρομές με τη βοήθεια κατάλληλων λογισμικών προσομοίωσης.
3)
Να χρησιμοποιούν τα ηλεκτρονικά λεξικά προκειμένου να
ελέγχουν τη διαχρονική σημασία, την παράγωγή, τη σύνθεση και την ετυμολογία
μιας λέξης.
4)
Να ασκηθούν στην έρευνα, συλλογή και αξιολόγηση υλικού
από ιστοσελίδες και ηλεκτρονικά λεξικά και να καλλιεργήσουν την αφαιρετική και
τη συνδυαστική τους ικανότητα.
5)
Να εξάγουν συμπεράσματα έπειτα από έρευνα.
6)
Να αναπτύσσουν πνεύμα ομαδικότητας και συνεργασίας.
7)
Να εργάζονται συντονισμένοι για την επίτευξη ενός
κοινού στόχου.
8)
Να εξάγουν τελικά προϊόντα με λεκτικά και μη λεκτικά
μέσα, αντλημένα από τις καλές τέχνες.
Ψηφιακού Γραμματισμού
1)
Να εξοικειωθούν με τη χρήση των ηλεκτρονικών λεξικών
και να τα αξιοποιούν στη μελέτη τους για οποιοδήποτε λεξιλογικό θέμα.
2)
Να παράγουν πολυτροπικά κείμενα νέων τρόπων αφήγησης με
τη βοήθεια κατάλληλων υπολογιστικών εργαλείων (κόμικς, video, άρθρα για δημοσίευση σε online εφημερίδες).
3)
Να μάθουν να πλοηγούνται σε ιστοσελίδες, προκειμένου να
συλλέγουν, να αξιολογούν και να παράγουν υλικό.
4)
Να περιηγηθούν στο πλανητικό σύστημα , να εντοπίζουν
σημεία στο χώρο και να εγγράφουν διαδρομές, με τη βοήθεια του λογισμικού
οπτικοποίησης και προσομοίωσης google earth.
5)
Να δημοσιεύουν τα αποτελέσματα των εργασιών τους σε
ιστολόγια (blogs) και
να τα παρουσιάζουν στην τάξη.
Θεωρητικό πλαίσιο στήριξης του
σεναρίου
Το σενάριο αυτό
στηρίζεται στη θεωρία μάθησης του εποικοδομισμού
(ή κονστρουκτιβισμού) του J. Piaget, καθώς και στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης, όπως η ανακαλυπτική μάθηση του J. Bruner ή η θεωρία της δραστηριότητας (activity theory) των Vygotsky, Doise,Mungy κ.α.
Όσον αφορά την πρώτη
από αυτές, ο μαθητής μέσα από την προσωπική εμπειρία και το βίωμά του κατά τη
διάρκεια της ενασχόλησής του με τα πράγματα, αφομοιώνει τη νέα γνώση ή/και
τροποποιεί την πρότερη γνώση του σε σχέση με αυτά, πάντα υποβοηθούμενος από όσα
μέχρι τότε γνωρίζει, οικοδομώντας μία νέα γνώση μέσα από μία διαδικασία
δημιουργικής συγχώνευσης των πρότερων αλλά και των νέων πληροφοριών/στοιχείων.
Σύμφωνα με τη γνωστική θεωρία του J. Piaget η
μάθηση είναι το αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης μεταξύ των δημιουργικών
δραστηριοτήτων ατόμου και περιβάλλοντος.
Σχετικά, τώρα, με
τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης και, ειδικότερα, αυτή της ανακαλυπτικής μάθησης του J. Bruner, ο
μαθητής ανακαλύπτει τη γνώση σταδιακά, μέσα από την προσωπική του
δραστηριότητα, όταν έρχεται αντιμέτωπος με ένα «πρόβλημα». Η σπειροειδής κίνηση
της γνωστικής διαδικασίας βοηθά το μαθητή να αφομοιώσει και να οργανώσει
νοητικά τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις. Στο
συγκεκριμένο σενάριο οι μαθητές ανακαλύπτουν τον αρχαίο συγγραφέα Λουκιανό και
το απολαυστικό έργο του μέσα από την
αντικριστή μελέτη του πρωτοτύπου και της μετάφρασης και έτσι οικοδομούν τη δική
τους γνώση.
Η θεωρία της δραστηριότητας των Vygotsky, Doise και
Mungy επισημαίνει ότι η συνεργατική
μάθηση (collaborative learning)
με υπολογιστή στηρίζεται κατεξοχήν στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στο υποκείμενο
(μαθητή), το αντικείμενο (στόχο μάθησης), τα διαθέσιμα εργαλεία (υπολογιστή)
και το περιβάλλον της δραστηριότητας (ομάδα συνεργασίας). Στο συγκεκριμένο σενάριο οι μαθητές συνεργάζονται για την παραγωγή κόμικς, video ψηφιακής ανάγνωσης, τη δημιουργία άρθρου online εφημερίδας και την εγγραφή της
πορείας ενός φανταστικού ταξιδιού στη Σελήνη, με κατάλληλο λογισμικό
προσομοίωσης.
Σε ό,τι αφορά, τώρα, τις σύγχρονες θεωρίες των
λογοτεχνικών κειμένων, ο αναγνώστης πρωταγωνιστεί προσλαμβάνοντας,
συνομιλώντας, συμπληρώνοντας, μεταπλάθοντας το κείμενο και δημιουργώντας νέο.
(Σπανός, 2001). Αντιστοίχως, στο παρόν σενάριο οι μαθητές καλούνται να
κατανοήσουν το αρχαίο απόσπασμα του Λουκιανού, Οι Σεληνίτες, μέσα από την αντικριστή μελέτη πρωτοτύπου-μετάφρασης,
να κατακτήσουν το χαρακτήρα του και να
το ερμηνεύσουν με το δικό τους δημιουργικό τρόπο, μέσα από δραστηριότητες για
τη διεκπεραίωση των οποίων όλοι οι μαθητές μελετούν το ίδιο κείμενο, σε μια
διαφορετική όμως δοσμένη παράμετρό του (Αργυροπούλου, 2006∙ Χοντολίδου, 1999).
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μια διαθεματική θεώρηση του αρχαίου κειμένου
και αναδεικνύεται η έννοια της πολυπρισματικότητας στη διδασκαλία των Αρχαίων
Ελληνικών. Επίσης, στο συγκεκριμένο σενάριο τα παραγόμενα προϊόντα δεν απαιτούν
μόνο γλωσσικά μέσα. Σύμφωνα, εξάλλου, με
τη θεωρία της πολυτροπικότητας το κείμενο δε σηματοδοτείται μόνο με τον τρόπο
που χρησιμοποιείται η γλώσσα αλλά και η εικόνα, οι κιναισθητικές πράξεις, ο
ήχος, τα τυπογραφικά μέσα που συνοδεύουν το κείμενο (Χοντολίδου 1999).
Επομένως, η μελέτη και η κατανόηση της πολυτροπικότητας από τους μαθητές είναι
αναγκαία, διότι το νόημα παράγεται με τρόπους που είναι όλο και περισσότερο
πολυτροπικοί. Μέσα σε αυτόν τον αναδυόμενο κόσμο του νοήματος, απαιτείται ένας
νέος, «πολυτροπικός γραμματισμός».
Επιπροσθέτως, στο
χώρο της εκπαιδευτικής τεχνολογίας ο υπολογιστής αξιοποιείται ως μέσο έκφρασης
των μαθητών μέσω κατάλληλων λογισμικών. Έτσι οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να
δημιουργήσουν το δικό τους έργο αξιοποιώντας εργαλεία που τους επιτρέπουν την
εύκολη επιλογή τυπογραφικών χαρακτήρων, την οπτικοποίηση, την προσομοίωση, την
εισαγωγή ήχου, κίνησης. Οι μαθητές μπορούν να προσθέσουν, να βελτιώσουν, να
αναθεωρήσουν και τέλος να δημοσιοποιήσουν το έργο τους. Λειτουργούν δηλαδή ως
δημιουργοί κι όχι μόνο ως αναγνώστες.
Μεθοδολογικά, ως
προς τον τρόπο εργασίας των μαθητών ακολουθείται η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση.
Ο κάθε μαθητής, ανάλογα με τη θέση που κατέχει στην ομάδα επιδεικνύει ορισμένη
συμπεριφορά και αναλαμβάνει κάποιες αρμοδιότητες. Έτσι, όλα τα μέλη της ομάδας
συνεισφέρουν και από μια πληροφορία, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν πνεύμα
ομαδικότητας και αλληλοβοήθειας, ανταλλάσσουν μεταξύ τους γνώμες και εμπειρίες
και δρουν ανατροφοδοτικά (Oliver,
1994: 197-198∙ Μήτσης, 2004: 207). Εξάλλου, η βιβλιογραφία επιμένει ότι ακόμα
και οι αδύναμοι μαθητές, αυτοί που βρίσκονται μεταφορικά και κυριολεκτικά στο
περιθώριο της τάξης, αποδίδουν καλύτερα σε ανομοιογενείς ομάδες συλλογικής
δράσης, χωρίς, ωστόσο, η βοήθεια που δέχονται στο πλαίσιο μεικτών ομάδων να
αποβαίνει εις βάρος των υπολοίπων (Putnam, 1994: 40∙ Ματσαγγούρας, 2004: 50). Ακόμα και οι
προικισμένοι μαθητές αξιοποιούνται δημιουργικά μέσα στις ανομοιογενείς ομάδες,
εφόσον, προκειμένου να επεξηγήσουν κάτι στα υπόλοιπα μέλη αναγκάζονται να
αναδιοργανώσουν τη σκέψη τους σε ένα ανώτερο επίπεδο και εν συνεχεία να τη
μετατρέψουν σε λόγο. Επίσης, τους δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξουν τις
κοινωνικές τους δεξιότητες και να αξιοποιήσουν τις ιδιαίτερες ικανότητές τους
μέσα σε ένα κλίμα αποδοχής (Littlewood,
1981: 60-64∙ Ματσαγγούρας, 2004: 52).
Πορεία υλοποίησης (ένα
δίωρο στο εργαστήριο Πληροφορικής)
Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες, με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται
παραπάνω (βλ. οργάνωση της τάξης) και τους εξηγούμε τι θέλουμε από την κάθε
ομάδα. Παροτρύνουμε, επίσης, τα μέλη των ομάδων, ανάλογα με τις δυνατότητες
τους, ένας να χειρίζεται τον Η/Υ, ένας να κρατά σημειώσεις, ένας να αναλάβει
ρόλο παρουσιαστή της τελικής εργασίας της ομάδας και ένας να έχει βοηθητικό
ρόλο. Στη συνέχεια, τους γνωστοποιούμε ότι για κάθε ομάδα υπάρχει στην
επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή της το φύλλο δραστηριότητας που θα αναλάβει
να εκτελέσει, με την παραπομπή στις διάφορες ιστοσελίδες για τη διεξαγωγή της
έρευνας και της συλλογής του υλικού. Τα φύλλα εργασίας διανέμονται στις ομάδες
και σε έντυπη μορφή. Αρχικά, οι μαθητές διαβάζουν τα φύλλα εργασίας και στη
συνέχεια λύνονται τυχόν απορίες που προκύπτουν σε μια πρώτη ανάγνωση αυτών. Στην
ουσία, όλες οι ομάδες ξεκινούν τις εργασίες τους διαβάζοντας το απόσπασμα του
Λουκιανού, Οι Σεληνίτες, από την
ιστοσελίδα του Ελληνικού πολιτισμού, όπου τους παρέχεται η δυνατότητα
αντικριστής ανάγνωσης (πρωτότυπου-μετάφρασης). Με τον τρόπο αυτό οδηγούνται
στην ευκολότερη σύλληψη του νοήματος του αρχαίου κειμένου, το οποίο αποτελεί το
έναυσμα για την περαιτέρω ενασχόληση, έρευνα και διεκπεραίωση των
δραστηριοτήτων από τους μαθητές.
Μετά την προσεκτική αντικριστή
μελέτη του κειμένου (πρωτότυπου-μετάφρασης), η κάθε ομάδα εκτελεί σε συνεργασία
με τα μέλη της τις δραστηριότητες που αναγράφονται στα φύλλα εργασίας. Η
διδάσκουσα παρεμβαίνει όποτε οι ομάδες έχουν ανάγκη και επιλύει απορίες. Καλό
είναι να παρευρίσκεται στο εργαστήριο και η καθηγήτρια της Πληροφορικής για την
επίλυση τεχνικών προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν.
Πιο συγκεκριμένα, με το φύλλο
δραστηριότητας 1 επιδιώκεται οι μαθητές αρχικά να οδηγηθούν στη νοηματική
σύλληψη του κειμένου μέσα από την αντικριστή μελέτη πρωτοτύπου-μετάφρασης που
τους παρέχει η ιστοσελίδα του ελληνικού πολιτισμού και μέσα από τη συζήτηση που
θα ακολουθήσει εντός της ομάδας σε κατευθυντήριες ερωτήσεις, οι οποίες
συμβάλλουν προς αυτή την κατεύθυνση. Πιθανότατα θα ανακαλέσουν τη γνωριμία τους
με το συγγραφέα από την προηγούμενη τάξη και θα συμπληρώσουν τις γνώσεις τους
γύρω από τα χαρακτηριστικά της γραφής του, μελετώντας τώρα ένα άλλο απόσπασμα.
Μετά τη νοηματική κατανόηση του κειμένου καλούνται να εστιάσουν την προσοχή
τους στα κωμικά στοιχεία του κειμένου και να προβληματιστούν κατά πόσο αυτά
συμβάλλουν στη διαμόρφωση του ύφους του συγγραφέα αυτού. Με βάση τα συμπεράσματά τους θα κατασκευάσουν
ως τελικό προϊόν ένα κόμικ, με την εφαρμογή storyboardthat. Εκτός από την παρουσίαση του κόμικ καλούνται,
επιπλέον, να δικαιολογήσουν την κάθε επιλογή που τους οδήγησε στο τελικό προϊόν
εργασίας τους (εικόνες, λεζάντες, γραμματοσειρά, ύφος κειμένου).
Με το φύλλο δραστηριότητας 2 επιδιώκεται οι μαθητές, αφού μελετήσουν
αρχικά το κείμενο με την αντικριστή του μετάφραση, όπως όλες οι ομάδες, να ταξιδέψουν
με τη φαντασία τους στη σελήνη, χρησιμοποιώντας το λογισμικό προσομοίωσης google earth. Με τον τρόπο αυτό
αντιλαμβάνονται ευκολότερα την έννοια του χώρου, καθώς επιχειρούν να χαράξουν
την υποτιθέμενη πορεία του Λουκιανού στη Σελήνη, να εντοπίσουν σημεία του
ταξιδιού του στο χώρο και να εμπλουτίσουν την εργασία τους με σχετικές εικόνες.
Με την περιήγηση στο λογισμικό αυτό μπορούν επίσης να προβληματιστούν σχετικά
με τη γεωμορφολογία της σελήνης, να δουν την πορεία διάφορων διαστημόπλοιων,
αστροναυτών και χωρών που επιχείρησαν διαστημικά ταξίδια και έτσι επιτυγχάνεται
μια διαθεματική θεώρηση του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών με το μάθημα της
Αστρονομίας.
Με το φύλλο δραστηριότητας 3 επιδιώκεται οι μαθητές να εντοπίσουν στο
αρχαίο κείμενο το επίθετο καλός και
τη σημασία του. Κατόπιν, με την πρόσβαση και την έρευνά τους στα ηλεκτρονικά
λεξικά της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα θα έχουν τη δυνατότητα να εξετάσουν τη
διαχρονική σημασία της λέξης καλός,
να μελετήσουν την παραγωγή, τη σύνθεση και εν γένει την παρουσία της λέξης στη
Νέα Ελληνική και σε κάποιες ευρωπαϊκές γλώσσες. Θα καταγράψουν σύντομα τα συμπεράσματά τους σε ένα αρχείο power point και θα τα παρουσιάσουν
στην ολομέλεια της τάξης στο επόμενο μάθημα. Συμπληρωματικά, καλούνται να
δημιουργήσουν για τους συμμαθητές τους ένα σταυρόλεξο με επιλεγμένους τύπους
της προς μελέτη λέξης, χρησιμοποιώντας το λογισμικό hot potatoes-jcross. Με τον τρόπο αυτό, στο παρόν
σενάριο αξιοποιείται εκτός από το Α΄μέρος της διδακτικής ενότητας -το κείμενο
δηλαδή του Λουκιανού- και το Β1 μέρος, ο λεξιλογικός πίνακας του επιθέτου καλός.
Με το φύλλο δραστηριότητας 4 οι
μαθητές, αφού διαβάσουν προσεκτικά, όπως οι υπόλοιπες ομάδες, το κείμενο του
Λουκιανού με την αντικριστή του μετάφραση, καλούνται να συνθέσουν ένα δικό τους
κείμενο, απελευθερώνοντας τη φαντασία και το συναίσθημά τους. Οικειοποιούνται
ένα ρόλο και παράγουν ένα δικό τους κείμενο, με αφετηρία το κείμενο του
Λουκιανού. Μάλιστα το κείμενο ζητείται να έχει τη μορφή άρθρου online εφημερίδας και έτσι οι
μαθητές ανακαλούν στη μνήμη τους τα χαρακτηριστικά του κειμενικού αυτού είδους
και επιτυγχάνεται με τον τρόπο αυτό διαθεματική διασύνδεση με το μάθημα της
Νεοελληνικής Γλώσσας. Για το τελικό προϊόν εργασίας τους καλούνται να
χρησιμοποιήσουν την εφαρμογή montage και να δημιουργήσουν ένα πραγματικό άρθρο online εφημερίδας,
όπου το κείμενό τους μπορεί να συνοδεύεται από σχετικές εικόνες ή video.
Με το φύλλο δραστηριότητας 5 οι μαθητές, αφού μελετήσουν, όπως οι
υπόλοιπες ομάδες, το κείμενο του Λουκιανού με την αντικριστή του μετάφραση
καλούνται τώρα να δημιουργήσουν ένα δικό τους πολυτροπικό κείμενο, το οποίο
μπορεί να είναι ένα video,
με σχετικές εικόνες, μουσική και φράσεις από το αρχαίο κείμενο. Έτσι,
δημιουργείται μια παιγνιώδης διάθεση, καθώς οι μαθητές δημιουργούν με αφετηρία
το κείμενο που διάβασαν και κατανόησαν. Με τον τρόπο αυτό δεν
υποκαθίσταται τα κείμενο του Λουκιανού
με ένα άλλο πολυτροπικό κείμενο, αλλά
αναδεικνύονται οι δεξιότητες και οι καλλιτεχνικές ικανότητες των μαθητών που
εμπλέκονται και δημιουργούν. Επομένως, οι μαθητές οδηγούνται στην επανασύλληψη του νοήματος ενός αρχαίου
κειμένου, εκφράζονται και δημιουργούν και με μη λεκτικά μέσα, αντλημένα από τις
καλές τέχνες.
Φάση 2 (1 ώρα στην
αίθουσα προβολών)
Μετά το πρώτο
δίωρο στο εργαστήριο Πληροφορικής, αν οι μαθητές δεν έχουν ολοκληρώσει τις
εργασίες τους, τούς παρέχουμε τη δυνατότητα να τις ολοκληρώσουν στο σπίτι.
Αποθηκεύουν τη μέχρι τότε εργασία τους στον υπολογιστή και σε USB για να
συνεχίσουν στο σπίτι, όπου θα συμπληρώσουν τα φύλλα εργασίας σε έντυπη μορφή
και παράλληλα θα «ανεβάσουν» τις ολοκληρωμένες εργασίες τους στο blog (ιστολόγιο) της τάξης. Το επόμενο μάθημα θα γίνει στην
αίθουσα προβολών. Η κάθε ομάδα θα παρουσιάσει στην ολομέλεια της τάξης τα
αποτελέσματα των εργασιών της και θα ακολουθήσει συζήτηση, ανατροφοδότηση,
αξιολόγηση της πορείας του μαθήματος και των εργασιών όλων των ομάδων και
επιδιώκεται, γενικά, μια συνολική θεώρηση του Λουκιανού και των χαρακτηριστικών
του έργου του.
Ρόλος του δασκάλου:
Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι καθοδηγητικός και συμβουλευτικός. Ενθαρρύνει
και προσφέρει βοήθεια στο μαθητή, όποτε αυτός έχει ανάγκη. Δεν προσφέρει
έτοιμες γνώσεις, αλλά οδηγεί τους μαθητές στη μάθηση, μέσα από κατάλληλους
δικτυακούς τόπους, λογισμικά προσομοίωσης και παιδαγωγικά διαμορφωμένα φύλλα
εργασίας Έτσι οι μαθητές μαθαίνουν να προσεγγίζουν τη γνώση διερευνώντας.
Ρόλος του μαθητή:
Ο ρόλος του μαθητή είναι ενεργητικός. Μαθαίνει να αυτενεργεί και
αναπτύσσει πρωτοβουλίες, διερευνώντας σε ιστοσελίδες και ανοιχτά περιβάλλοντα.
Επιπλέον, προσεγγίζει τη γνώση ομαδοσυνεργατικά, προβληματίζεται, συζητά με τα
υπόλοιπα μέλη της ομάδας, εργάζεται για την επίτευξη ενός κοινού στόχου και
καταλήγει σε συμπεράσματα. Παράλληλα, καλλιεργεί τη φαντασία και την αισθητική
του αντίληψη, απελευθερώνει το συναίσθημά του, προκειμένου να οδηγηθεί και στην παραγωγή πολυτροπικών κειμένων με τη χρήση εργαλείων Web.2 και άλλων προγραμμάτων.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 (ΟΜΑΔΑ ΜΠΛΕ): Οι Καρτουνίστες
Επισκεφθείτε τη
διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και αναζητήστε το κείμενο της ενότητας 4 (Οι
Σεληνίτες) με τη μετάφρασή του http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/eisodos.htm.
Αφού μελετήσετε
καλά το κείμενο με την αντικριστή του μετάφραση, συζητήστε μεταξύ σας τα
παρακάτω θέματα:
Τι είναι οι
Σεληνίτες και ποια τα εμφανισιακά τους χαρακτηριστικά;
Ποιες άλλες
αξιοπερίεργες ιδιότητές τους παρουσιάζονται στο κείμενο;
Ποιον τρόπο
επικοινωνίας με τη γη έχουν επινοήσει;
Ποια στοιχεία
του κειμένου βρίσκετε ιδιαιτέρως χιουμοριστικά;
Γιατί κατά τη
γνώμη σας ο Λουκιανός ονόμασε το έργο του Αληθής
Ιστορία;
→ Αφού ολοκληρώσετε τη μελέτη του κειμένου, να εστιάσετε
ιδιαίτερα στα χιουμοριστικά χαρακτηριστικά του και να δημιουργήσετε για τους
συμμαθητές σας ένα σχετικό κόμικ χρησιμοποιώντας την εφαρμογή storyboardthat. Για τη δημιουργία του
κόμικ θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας εκτός από τις εικόνες, το είδος των
λεζάντων που θα χρησιμοποιήσετε, τη γραμματοσειρά, καθώς επίσης και το είδος και το ύφος του
κειμένου. Στην τελική σας παρουσίαση εκτός από το κόμικ θα δικαιολογήσετε κάθε
επιλογή σας.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 2 (ΟΜΑΔΑ ΡΟΖ) ΟΙ
ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΙ
Επισκεφθείτε την
παρακάτω διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και μελετήστε προσεκτικά το κείμενο του Λουκιανού οι Σεληνίτες με την αντικριστή του μετάφραση.
Ώρα για ένα
εικονικό ταξίδι στη Σελήνη μέσω του λογισμικού προσομοίωσης google earth. Ανοίξτε το λογισμικό,
περιηγηθείτε στο φεγγάρι και καταγράψτε τις παρατηρήσεις σας σε ένα αρχείο word.
→ Υποθέσετε πως συνοδέψατε το Λουκιανό στο φανταστικό του
ταξίδι στη Σελήνη. Τοποθετήστε στο χώρο τα υποτιθέμενα σημεία της περιήγησης
σας και εγγράψτε τη διαδρομή. Μπορείτε να εμπλουτίσετε το λογισμικό με σχετικές
εικόνες. Στο τέλος αποθηκέψτε την εργασία σας ως εικόνα προκειμένου να
αναρτηθεί στο ιστολόγιο της τάξης και να γίνει παρουσίαση στο επόμενο μάθημα.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3 (ΟΜΑΔΑ ΚΙΤΡΙΝΗ)
Οι Γλωσσολόγοι
Επισκεφθείτε τη
διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και αναζητήστε το κείμενο της ενότητας 4 (Οι
Σεληνίτες) με τη μετάφρασή του http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/eisodos.htm.
Στη συνέχεια, να
ελέγξετε διαχρονικά τη σημασία της λέξης καλός
στην Πύλη για την ελληνική γλώσσα. Χρησιμοποιήστε την Παράλληλη Αναζήτηση και το Βασικό
Λεξικό της Αρχαίας Ελληνικής.
Τι παρατηρείτε;
Το επίθετο καλός χρησιμοποιείται με
την ίδια σημασία στην Αρχαία και τη Νέα Ελληνική;
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Χρησιμοποιήστε
τώρα τα σύμβολα % ή * ή * πριν ή μετά από το καλ, π.χ %καλ ή καλ% ή %καλ%,
για να βρείτε πέντε (5) σύνθετες λέξεις στη ν.ε. και να καταγράψετε τη σημασία τους.
|
Σύνθετη Λέξη
|
Σημασία
|
|
1)
|
|
|
2)
|
|
|
3)
|
|
|
4)
|
|
|
5)
|
|
Χρησιμοποιώντας
τώρα τη σύνθετη αναζήτηση πληκτρολογήστε
τη καλο* και ελέγξτε την παρουσία της λέξης στην αγγλική, τη γαλλική και τη
γερμανική γλώσσα. Τι παρατηρείτε; Καταγράψτε ενδεικτικά παραδείγματα.
→ Παρουσιάστε
τα συμπεράσματά σας σύντομα σε ένα αρχείο power point στο οποίο θα αναφερθείτε: α) στη διαχρονική σημασία της λέξης
καλός, β)στη σύνθεση της λέξης και
γ)στην παρουσία της σε άλλες γλώσσες.
→ Δημιουργήστε
επίσης για τους συμμαθητές σας ένα σταυρόλεξο με πέντε σύνθετες λέξεις του καλός χρησιμοποιώντας το λογισμικό hot potatoes, jcross.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4
(ΟΜΑΔΑ ΠΡΑΣΙΝΗ) Οι αρθρογράφοι
Επισκεφθείτε τη
διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και αναζητήστε το κείμενο της ενότητας 4 (Οι
Σεληνίτες) με τη μετάφρασή του http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/eisodos.htm.
Αφού μελετήσετε
καλά το κείμενο με την αντικριστή του μετάφραση, συζητήστε μεταξύ σας σχετικά
με το παρακάτω θέμα: «Αν ήσαστε εσείς στη Σελήνη και μπαίνατε μέσα στο φρέαρ ή κοιτάζατε στο κάτοπτρον που αναφέρει ο Λουκιανός στο
κείμενό σας, τι θα ακούγατε ή τι θα βλέπατε από
τον πλανήτη Γη;»
→ Στη συνέχεια καταγράψτε τις σκέψεις σας σε ένα κείμενο με τη
μορφή άρθρου εφημερίδας. Για το τελικό σας κείμενο θα χρησιμοποιήσετε την
εφαρμογή montage όπου θα δημιουργήσετε ένα κανονικό άρθρο online εφημερίδας
στο οποίο μπορείτε να προσθέσετε εικόνες και video.
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 5 (ΟΜΑΔΑ KOKKINH) Οι Καλλιτέχνες
Επισκεφθείτε τη
διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και αναζητήστε το κείμενο της ενότητας 4 (Οι
Σεληνίτες) με τη μετάφρασή του http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/eisodos.htm.
→ Αφού μελετήσετε καλά το
κείμενο με την αντικριστή του μετάφραση, να δημιουργήσετε ένα σχετικό με το
κείμενο video που θα περιέχει εικόνα, κείμενο και ήχο, χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα video movie maker 2012. Καλό θα είναι στο
video σας
να εμπεριέχεται ανάγνωση επιλεγμένων φράσεων από το πρωτότυπο κείμενο.
Για το video μπορείτε
να χρησιμοποιήσετε τη μηχανή αναζήτησης google, εικόνες
https://www.google.gr/imghp?hl=el&tab=wi,
καθώς επίσης και το You Tube.
https://www.youtube.com/?hl=el&gl=GR&tab=i1
Καλό είναι, επίσης, εκτός από τη συζήτηση,
προκειμένου να επιτευχθεί ουσιαστική αξιολόγηση και ανατροφοδότηση και να
εκφραστούν ή να εκμαιευτούν προτάσεις αξιοποίησης ή και βελτίωσης της
διδακτικής αυτής πρότασης, να διανεμηθεί στους μαθητές ένα φύλλο αξιολόγησης
για να το συμπληρώσουν. Προτείνεται να έχει την εξής μορφή.
ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
1) Είναι
η πρώτη φορά που διδαχθήκατε το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών στο εργαστήριο
Πληροφορικής;
Α) Ναι
Β) Όχι
2) Πώς
θα χαρακτηρίζατε την εμπειρία σας;
Α) Πολύ ωραία
Β) Ενδιαφέρουσα
Γ) Καλή
Β) Βαρετή
3) Πώς
ήταν η συνεργασία με τα άλλα μέλη της ομάδας σας;
Α)Πολύ καλή
Β) Καλή
Γ) Κακή
Δ) Θα προτιμούσα
να είμαι μόνος μου;
4) Θα
θέλατε να ξαναγίνει το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών με τον τρόπο αυτό;
Α)Ναι
Β) Όχι
Γ) Ίσως
5) Ποια
δραστηριότητα σας άρεσε περισσότερο από όλες εκείνες στις οποίες συμμετείχατε.
Αναφέρετε και γιατί.
…………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
6) Ποια
δραστηριότητα σας άρεσε λιγότερο από όλες εκείνες στις οποίες συμμετείχατε.
Αναφέρετε και γιατί.
…………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
7) Βαθμολογήστε
τη δουλειά των υπολοίπων ομάδων με βάση την παρακάτω κλίμακα. Βάλτε σε κύκλο
έναν από τους παρακάτω χαρακτηρισμούς.
Ομάδα Μπλε: άριστη,
πολύ καλή, καλή, μέτρια,
αδύναμη
Ομάδα Ροζ:
άριστη, πολύ καλή, καλή,
μέτρια, αδύναμη
Ομάδα Κίτρινη:
άριστη, πολύ καλή, καλή,
μέτρια, αδύναμη
Ομάδα Πράσινη:
άριστη, πολύ καλή, καλή,
μέτρια , αδύναμη
Ομάδα Κόκκινη:
άριστη, πολύ καλή, καλή,
μέτρια, αδύναμη.
8) Βαθμολογήστε
τώρα την εργασία της δικής σας ομάδας με βάση την παρακάτω κλίμακα. Βάλτε σε
κύκλο έναν από τους παρακάτω χαρακτηρισμούς:
άριστη, πολύ
καλή, καλή, μέτρια, αδύναμη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου