Σενάριο διδασκαλίας στην Ιλιάδα

TΑΥΤΟΤΗΤΑ

Tίτλος: προοίμιο- η ικεσία του Χρύση

Δημιουργός: Διακοσάββα Εμμανουέλα, ΠΕΟ2

Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, Νέα Ελληνική Γλώσσα,  Πληροφορική, Εικαστικές τέχνες.

Τάξη: Β ΄ Γυμνασίου

Προϋποθέσεις υλοποίησης: Εξοικείωση των μαθητών με την πλοήγηση στο διαδίκτυο, τον επεξεργαστή κειμένου (Word), το πρόγραμμα video movie maker, την εφαρμογή web 2 δημιουργίας συννεφόλεξων, tagxedo και το λογισμικό δημιουργίας κόμικς storyboardthat.

Τεχνολογικά εργαλεία που θα χρειαστούν: Διαδίκτυο, λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (word), video movie maker (2012), εφαρμογή συννεφόλεξων tagxedo, λογισμικό δημιουργίας κόμικς storyboardthat, εφαρμογή δημιουργίας ηλεκτρονικών λευκωμάτων flipsnack, ιστολόγιο (blog).

Χρονική Διάρκεια: 3 διδακτικές ώρες

Τόπος υλοποίησης: Εργαστήριο Πληροφορικής

Σχέση με το αναλυτικό πρόγραμμα: Η διδακτική αυτή παρέμβαση εντάσσεται στο μάθημα της  Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, Ομηρικά έπη: Ιλιάδα, της Β΄ τάξης του Γυμνασίου και συγκεκριμένα στη ραψωδία Α΄, το προοίμιο-η ικεσία του Χρύση (στ. 1-53).

Μέθοδος: Διερευνητική, δραστηριοκεντρική (task-based approach) βιωματική, ομαδοσυνεργατική (συνδυασμός μεθόδων)

Οργάνωση τάξης: Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των τεσσάρων (4) ατόμων. Κάθε ομάδα χειρίζεται έναν Η/Υ και εκτελεί διαφορετικές δραστηριότητες μέσα από τα φύλλα εργασίας, τα οποία διανέμουμε σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή. Ο χωρισμός των ομάδων γίνεται με κριτήριο την ισορροπία των δυνατοτήτων και των επιθυμιών των μαθητών, στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό. Οι μαθητές, αφού περιηγηθούν στις διευθύνσεις που αναγράφονται στα φύλλα εργασίας, καταγράφουν τα συμπεράσματα της έρευνάς τους και στο τέλος συμπληρώνει η κάθε ομάδα το δικό της φύλλο εργασίας. Καθώς επιχειρείται μια δραστηριοκεντρική  (task-based approach) και παράλληλα συνολική προσέγγιση του κειμένου, η κάθε ομάδα μελετά το ίδιο κείμενο, από διαφορετική, όμως, οπτική και αναλαμβάνει να εκτελέσει ένα διαφορετικό ρόλο. Έτσι έχουμε δημιουργήσει υποθετικά μια ομάδα φιλολόγων, μια ομάδα φιλολόγων-δημιουργών κόμικς, μια ομάδα ψυχολόγων, μια ομάδα συλλεκτών έργων τέχνης και μια ομάδα καλλιτεχνών.

Σύντομη περιγραφή: Το παρόν διδακτικό σενάριο ασχολείται με το προοίμιο και την ικεσία του Χρύση από τη ραψωδία Α΄της Ιλιάδας. Οι μαθητές θα μελετήσουν και θα ερμηνεύσουν το αρχαίο λογοτεχνικό κείμενο με το δικό τους δημιουργικό τρόπο. Συνεργαζόμενοι και χωρισμένοι σε ομάδες θα παράγουν, με αφετηρία το ίδιο απόσπασμα και αξιοποιώντας κατάλληλα λογισμικά Web. 2, διαφορετικά πολυτροπικά κείμενα, κόμικς, συννεφόλεξα, video ψηφιακής αφήγησης, ηλεκτρονικό λεύκωμα με εικαστικό υλικό σχετικά με την ικεσία και θα εντοπίσουν στοιχεία επικής αφηγηματικής τεχνικής με τις δυνατότητες του λογισμικού επεξεργασίας κείμενου (word).  Η διαφορετική παράμετρος την οποία μελετά και με βάση την οποία δημιουργεί η κάθε ομάδα στοχεύει σε μια ολιστική προσέγγιση του κειμένου, με γνώμονα την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. προκειμένου να επιτευχθεί η αισθητική απόλαυση του κειμένου και παράλληλα η δημιουργική έκφραση και δράση των μαθητών. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύονται η πολυπρισματικότητα και η πολυτροπικότητα στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών από μετάφραση.

Γενικότερο σκεπτικό

Μια από τις επιδιώξεις των νέων προγραμμάτων σπουδών στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών, προκειμένου οι μαθητές να εξοικειωθούν με τη δημιουργία πολυτροπικών κειμένων ποικίλων σημειωτικών πόρων. Στη σημερινή ζωή οι μαθητές κατακλύζονται από πολυτροπικά κείμενα και επομένως καλό θα ήταν να αποκτήσουν δυνατότητες προσπέλασης και δημιουργίας τέτοιων κειμένων, χωρίς, ωστόσο, να παραμερίζεται η αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών κειμένων. Το σενάριο αυτό αποπειράται μέσα από τη δημιουργική αξιοποίηση των ΤΠΕ να «φωτίσει» και να αναδείξει πολυπρισματικά ένα απόσπασμα του ιλιαδικού έπους, κινητοποιώντας το ενδιαφέρον των μαθητών και καταρρίπτοντας το μύθο που θέλει τα φιλολογικά μαθήματα παραδοσιακά και μακριά από τις νέες τεχνολογίες.

 Στόχοι

Γνωστικοί:

1)      Να κατανοήσουν οι μαθητές καλύτερα τον τύπο του προοιμίου ενός επικού ποιήματος, συμπληρώνοντας τις γνώσεις τους από όσα έχουν διδαχθεί στην Οδύσσεια.

2)      Να γνωρίσουν το θέμα, το περιεχόμενο, τους βασικούς πρωταγωνιστές της Ιλιάδας, καθώς επίσης τη χρονική αφετηρία του έπους.

3)      Να διαπιστώσουν ότι οι ομηρικοί θεοί, προσωποποιημένοι και με ανθρώπινες ιδιότητες, επεμβαίνουν και επηρεάζουν τις ανθρώπινες εξελίξεις.

4)      Να εντοπίζουν στοιχεία επικής αφηγηματικής τεχνικής (προοικονομία, τυπικά επίθετα κτλ) στο κείμενο.

5)      Να προβληματιστούν ως προς το ήθος (χαρακτήρας-συναισθήματα) των βασικών προσώπων της ενότητας και να κατανοήσουν πως η συμπεριφορά τους προετοιμάζει την εξέλιξη της πλοκής και προοικονομεί τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν.

6)      Να έρθουν σε μια πρώτη επαφή με το ιλιαδικό κοσμοείδωλο, εστιάζοντας την προσοχή τους στο θεσμό της ικεσίας και να συγκρίνουν το θεσμό της ικεσίας χθες και σήμερα.

7)      Να δημιουργήσουν, με αφετηρία τη διδακτική αυτή ενότητα, ένα δικό τους πολυτροπικό κείμενο, απελευθερώνοντας τη φαντασία και το συναίσθημά τους.

Μαθησιακοί:

1)        Να μάθουν διερευνώντας με τη βοήθεια ανοιχτών διερευνητικών περιβαλλόντων και ευέλικτων εργαλείων.

2)        Να ασκηθούν στην έρευνα, συλλογή και αξιολόγηση υλικού από ιστοσελίδες και να καλλιεργήσουν την αφαιρετική, τη συνδυαστική και τη συγκριτική τους ικανότητα.

3)        Να εκφράζουν συναισθήματα και να αποτυπώνουν την έντασή τους.

4)        Να βρίσκουν κατάλληλο εικαστικό υλικό και να εξάγουν συμπεράσματα μέσα από τη μελέτη έργων τέχνης.

5)        Να αναπτύσσουν πνεύμα ομαδικότητας και συνεργασίας.

6)        Να εργάζονται συντονισμένοι για την επίτευξη ενός κοινού στόχου.

7)        Να παράγουν λόγο, έπειτα από έρευνα.

8)        Να αισθανθούν την αισθητική απόλαυση που προσφέρει η ανάγνωση και η μελέτη αρχαίων λογοτεχνικών έργων και να συνειδητοποιήσουν ότι η Λογοτεχνία είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που συνδέεται εύκολα με άλλες τέχνες.

9)        Να εξάγουν τελικά προϊόντα με λεκτικά και μη λεκτικά μέσα, αντλημένα από τις καλές τέχνες.

10)    Να παρουσιάζουν τις αποτελέσματα των εργασιών τους στην ολομέλεια της τάξης.

11)    Να αξιολογούν τις εργασίες των συμμαθητών τους, τη δική τους εργασία και να δρουν ανατροφοδοτικά.

Ψηφιακού Γραμματισμού

1)      Να μάθουν να πλοηγούνται σε ιστοσελίδες, προκειμένου να συλλέγουν, να αξιολογούν και να παράγουν υλικό.

2)      Να χρωματίζουν, να εντοπίζουν και να σχολιάζουν στοιχεία επικής τεχνικής με τη βοήθεια του λογισμικού επεξεργασίας κειμένου (word).

3)      Να παράγουν πολυτροπικά κείμενα νέων τρόπων αφήγησης με τη βοήθεια κατάλληλων υπολογιστικών εργαλείων (κόμικς, συννεφόλεξα, ηλεκτρονικά λευκώματα, video ψηφιακής αφήγησης).

4)      Να χρησιμοποιούν κατάλληλα λογισμικά, προκειμένου να εκφράζουν συναισθήματα και να υπογραμμίζουν την έντασή τους.

5)      Να δημοσιεύουν τα αποτελέσματα των εργασιών τους σε ιστολόγια (blog) και να τα παρουσιάζουν στην τάξη.

Θεωρητικό πλαίσιο στήριξης του σεναρίου

                Το σενάριο αυτό στηρίζεται στη θεωρία μάθησης του εποικοδομισμού (ή κονστρουκτιβισμού) του J. Piaget, καθώς και στις κοινωνικοπολιτισμικές  θεωρίες μάθησης, όπως η ανακαλυπτική μάθηση του J. Bruner ή η θεωρία της δραστηριότητας  (activity theory) των Vygotsky, Doise,Mungy κ.α.

                Όσον αφορά την πρώτη από αυτές, ο μαθητής μέσα από την προσωπική εμπειρία και το βίωμά του κατά τη διάρκεια της ενασχόλησής του με τα πράγματα, αφομοιώνει τη νέα γνώση ή/και τροποποιεί την πρότερη γνώση του σε σχέση με αυτά, πάντα υποβοηθούμενος από όσα μέχρι τότε γνωρίζει, οικοδομώντας μία νέα γνώση μέσα από μία διαδικασία δημιουργικής συγχώνευσης των πρότερων αλλά και των νέων πληροφοριών/στοιχείων. Σύμφωνα με τη γνωστική θεωρία του J. Piaget η μάθηση είναι το αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης μεταξύ των δημιουργικών δραστηριοτήτων ατόμου και περιβάλλοντος.

                Σχετικά, τώρα, με τις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης και, ειδικότερα, αυτή της ανακαλυπτικής μάθησης του J. Bruner, ο μαθητής ανακαλύπτει τη γνώση σταδιακά, μέσα από την προσωπική του δραστηριότητα, όταν έρχεται αντιμέτωπος με ένα «πρόβλημα». Η σπειροειδής κίνηση της γνωστικής διαδικασίας βοηθά το μαθητή να αφομοιώσει και να οργανώσει νοητικά τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις. Στο συγκεκριμένο σενάριο οι μαθητές ανακαλύπτουν το ομηρικό κείμενο από μετάφραση, μέσα από την ανάγνωση, την εικονογράφηση και τους υπερσυνδέσμους-σχόλια  και οικοδομούν τη δική τους γνώση.

                     Η θεωρία της δραστηριότητας των Vygotsky, Doise και Mungy επισημαίνει ότι η συνεργατική μάθηση (collaborative learning) με υπολογιστή στηρίζεται κατεξοχήν στην αλληλεπίδραση ανάμεσα στο υποκείμενο (μαθητή), το αντικείμενο (στόχο μάθησης), τα διαθέσιμα εργαλεία (υπολογιστή) και το περιβάλλον της δραστηριότητας (ομάδα συνεργασίας). Στο συγκεκριμένο σενάριο οι μαθητές συνεργάζονται για την παραγωγή κόμικς, συννεφόλεξων, video ψηφιακής αφήγησης και ηλεκτρονικού λευκώματος με εικαστικό υλικό συνοδευόμενο από κείμενο.       

                 Σε ό,τι αφορά, τώρα, τις σύγχρονες θεωρίες των λογοτεχνικών κειμένων, ο αναγνώστης πρωταγωνιστεί προσλαμβάνοντας, συνομιλώντας, συμπληρώνοντας, μεταπλάθοντας το κείμενο και δημιουργώντας νέο. (Σπανός, 2001). Αντιστοίχως, στο παρόν σενάριο οι μαθητές καλούνται να προσλάβουν το ομηρικό μεταφρασμένο απόσπασμα ως έργο τέχνης, να κατακτήσουν το χαρακτήρα του και να το ερμηνεύσουν με το δικό τους δημιουργικό τρόπο, μέσα από δραστηριότητες για τη διεκπεραίωση των οποίων όλοι οι μαθητές μελετούν το ίδιο κείμενο, σε μια διαφορετική όμως δοσμένη παράμετρό του (Αργυροπούλου, 2006∙ Χοντολίδου, 1999). Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται μια όσο το δυνατόν συνολική θεώρηση του κειμένου και αναδεικνύεται η έννοια της πολυπρισματικότητας. Επίσης, στο συγκεκριμένο σενάριο τα παραγόμενα προϊόντα δεν απαιτούν μόνο γλωσσικά μέσα.  Σύμφωνα, εξάλλου, με τη θεωρία της πολυτροπικότητας το κείμενο δε σηματοδοτείται μόνο με τον τρόπο που χρησιμοποιείται η γλώσσα αλλά και η εικόνα, οι κιναισθητικές πράξεις, ο ήχος, τα τυπογραφικά μέσα που συνοδεύουν το κείμενο (Χοντολίδου 1999). Επομένως, η μελέτη και η κατανόηση της πολυτροπικότητας από τους μαθητές είναι αναγκαία, διότι το νόημα παράγεται με τρόπους που είναι όλο και περισσότερο πολυτροπικοί. Μέσα σε αυτόν τον αναδυόμενο κόσμο του νοήματος, απαιτείται ένας νέος, «πολυτροπικός γραμματισμός».

                Επιπροσθέτως, στο χώρο της εκπαιδευτικής τεχνολογίας ο υπολογιστής αξιοποιείται ως μέσο έκφρασης των μαθητών μέσω κατάλληλων λογισμικών. Έτσι οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν το δικό τους έργο αξιοποιώντας εργαλεία που τους επιτρέπουν την εύκολη επιλογή τυπογραφικών χαρακτήρων, την οπτικοποίηση, την εισαγωγή ήχου, κίνησης. Οι μαθητές μπορούν να προσθέσουν, να βελτιώσουν, να αναθεωρήσουν και τέλος να δημοσιοποιήσουν το έργο τους. Λειτουργούν δηλαδή ως δημιουργοί κι όχι μόνο ως αναγνώστες.

                  Μεθοδολογικά, ως προς τον τρόπο εργασίας των μαθητών ακολουθείται η ομαδοσυνεργατική προσέγγιση. Ο κάθε μαθητής, ανάλογα με τη θέση που κατέχει στην ομάδα επιδεικνύει ορισμένη συμπεριφορά και αναλαμβάνει κάποιες αρμοδιότητες. Έτσι, όλα τα μέλη της ομάδας συνεισφέρουν και από μια πληροφορία, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν πνεύμα ομαδικότητας και αλληλοβοήθειας, ανταλλάσσουν μεταξύ τους γνώμες και εμπειρίες και δρουν ανατροφοδοτικά (Oliver, 1994: 197-198∙ Μήτσης, 2004: 207). Εξάλλου, η βιβλιογραφία επιμένει ότι ακόμα και οι αδύναμοι μαθητές, αυτοί που βρίσκονται μεταφορικά και κυριολεκτικά στο περιθώριο της τάξης, αποδίδουν καλύτερα σε ανομοιογενείς ομάδες συλλογικής δράσης, χωρίς, ωστόσο, η βοήθεια που δέχονται στο πλαίσιο μεικτών ομάδων να αποβαίνει εις βάρος των υπολοίπων (Putnam, 1994: 40∙ Ματσαγγούρας, 2004: 50). Ακόμα και οι προικισμένοι μαθητές αξιοποιούνται δημιουργικά μέσα στις ανομοιογενείς ομάδες, εφόσον, προκειμένου να επεξηγήσουν κάτι στα υπόλοιπα μέλη αναγκάζονται να αναδιοργανώσουν τη σκέψη τους σε ένα ανώτερο επίπεδο και εν συνεχεία να τη μετατρέψουν σε λόγο. Επίσης, τους δίνεται η δυνατότητα να αναπτύξουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες και να αξιοποιήσουν τις ιδιαίτερες ικανότητές τους μέσα σε ένα κλίμα αποδοχής (Littlewood, 1981: 60-64∙ Ματσαγγούρας, 2004: 52).

Ρόλος του δασκάλου:

Ο ρόλος του διδάσκοντα είναι καθοδηγητικός και συμβουλευτικός. Δρα με συνέπεια και σταθερότητα ως σύμβουλος, υποστηρικτής, συντονιστής και εμψυχωτής στην εργασία κάθε ομάδας αλλά και ολόκληρης της τάξης. Ενθαρρύνει και προσφέρει βοήθεια  όποτε οι μαθητές έχουν ανάγκη. Τους αφήνει ελεύθερο χώρο για να «ανακαλύψουν» τη γνώση, να πειραματιστούν, να δοκιμάσουν και να πλανηθούν κατά τη διάρκεια της διαχείρισης από μέρους τους των «προβληματικών καταστάσεων» που αντιμετωπίζουν στη διάρκεια διεξαγωγής του σεναρίου. Δεν προσφέρει έτοιμες γνώσεις, αλλά οδηγεί τους μαθητές στη μάθηση, μέσα από κατάλληλους δικτυακούς τόπους, ευέλικτα μαθησιακά περιβάλλοντα και παιδαγωγικά διαμορφωμένα φύλλα εργασίας Έτσι, οι μαθητές μαθαίνουν να προσεγγίζουν τη γνώση διερευνώντας.

Ρόλος του μαθητή:

      Ο ρόλος του μαθητή είναι ενεργητικός. Μαθαίνει να αυτενεργεί και αναπτύσσει πρωτοβουλίες, διερευνώντας σε ιστοσελίδες και ανοιχτά περιβάλλοντα μάθησης. Επιπλέον, προσεγγίζει τη γνώση ομαδοσυνεργατικά, προβληματίζεται, συζητά με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, εργάζεται για την επίτευξη ενός κοινού στόχου και καταλήγει σε συμπεράσματα. Η επιδιωκόμενη επικοινωνία του μαθητή με αρχαία λογοτεχνικά κείμενα στηρίζεται στη διερεύνηση της ουσίας και του περιεχομένου (των προσώπων με τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τη στάση και τη συμπεριφορά τους, των θεσμών, των αξιών και ιδεών, των καταστάσεων και των συνεπειών τους) και της καλλιτεχνικής μορφής (εκφραστικών τρόπων, αφηγηματικών τεχνικών, απόπειρα εικαστικών παρεμβάσεων) και προπάντων στη δημιουργική σύζευξη των παραπάνω (Σπανάκου, 2012:11∙ Κομνηνού-Κακριδή, 1993). Με τον τρόπο αυτό καλλιεργείται, επιπλέον,  η φαντασία και η αισθητική αντίληψη του μαθητή, απελευθερώνεται το συναίσθημά του και οδηγείται στη δημιουργική ανάγνωση και απόλαυση του αρχαίου κειμένου.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, μπορεί να ειπωθεί ότι οι κύριες διδακτικές αρχές που υποστηρίζουν το σενάριο είναι οι εξής:

Ø  η αρχή της διάδρασης: Ο μαθητής αλληλεπιδρά με το προσφερόμενο υλικό αλλά και με το περιβάλλον εργασίας.

Ø  η αρχή της εποπτείας: Τα πολυτροπικά κείμενα του Διαδικτύου ελκύουν την προσοχή του μαθητή μέσω των εικόνων, χρωμάτων, του ήχου, της κίνησης.

Ø  η αρχή της αυτενέργειας: Ο μαθητής έχει τη δυνατότητα να ενεργοποιηθεί αυτοβούλως και να εκφράσει τη δημιουργικότητα και φαντασία του μέσα από τις δραστηριότητες του σεναρίου.

Ø  η αρχή της συνεργασίας/επικοινωνίας/κοινωνικότητας: Η ομαδοσυνεργατική εργασία βοηθά το μαθητή να εκφράσει την κοινωνικότητά του ή να επικοινωνήσει με το διάλογο, ανταλλάσσοντας απόψεις, να λάβει το ρόλο τόσο του πομπού όσο και του δέκτη.

Ø  η αρχή της βιωματικότητας: Οι δραστηριότητες παρέχουν τη δυνατότητα στο μαθητή να συν-αισθανθεί και να βιώσει τον ιλιάδικο κόσμο αλλά και τη συμμετοχική δουλειά στην οποία παίρνει μέρος.

Ø  η αρχή του αυθορμητισμού: Ο μαθητής καλείται να εκφράσει ελεύθερα τη δημιουργικότητα και τη φαντασία του πρωτίστως.  

Ø  η αρχή της ολιστικής θεώρησης της γνώσης: Οι ποικίλες δράσεις του σεναρίου συμβάλλουν ώστε ο μαθητής να προσεγγίσει το θέμα του πολύπλευρα και του δίνουν τη δυνατότητα να δει το συγκεκριμένο ιλιαδικό απόσπασμα από διάφορες οπτικές γωνίες.

Ø  η αρχή της κριτικής ικανότητας: Κατά τη διάρκεια του σεναρίου, ο μαθητής έχει επανειλημμένα την ευκαιρία να σκεφτεί, να εκφράσει την προσωπική του άποψη, να αξιολογήσει και να αυτοαξιολογηθεί.  

Ø  η αρχή της παιδοκεντρικότητας: Στο επίκεντρο της προσοχής του σεναρίου βρίσκεται ο μαθητής με τις ανάγκες του για ελεύθερη-αυθόρμητη έκφραση της δημιουργικότητας και φαντασίας του και ουσιαστική επικοινωνία με τους συνομηλίκους και το δάσκαλό του.  (Πηγιάκη, 1999 κ.α.).  

Πορεία υλοποίησης

Αφόρμηση (Warm up)

Ενδείκνυται, πριν από την υλοποίηση του σεναρίου να προηγηθεί μια προπαρασκευαστική ώρα στην αίθουσα προβολών, όπου ο καθηγητής θα κάνει μια σύντομη παρουσίαση των λογισμικών που θα χρησιμοποιηθούν στο σενάριο (storyboardthat, word, tagxedo, video movie maker, flipsnack).

               

 Υλοποίηση σεναρίου (2 ώρες στο εργαστήριο Πληροφορικής)

Φάση Α’

Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες, με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται παραπάνω (βλ. οργάνωση της τάξης) και τους εξηγούμε τι θέλουμε από την κάθε ομάδα. Παροτρύνουμε, επίσης, τα μέλη των ομάδων, ανάλογα με τις δυνατότητες τους, ένας να χειρίζεται τον Η/Υ, ένας να κρατά σημειώσεις, ένας να γράφει και ένας να έχει βοηθητικό ρόλο. Στη συνέχεια, τους γνωστοποιούμε ότι για κάθε ομάδα υπάρχει στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή της το φύλλο δραστηριότητας που θα αναλάβει να εκτελέσει, με την παραπομπή στις διάφορες ιστοσελίδες για τη διεξαγωγή της έρευνας και της συλλογής του υλικού. Τα φύλλα εργασίας διανέμονται στις ομάδες και σε έντυπη μορφή. Αρχικά, οι μαθητές διαβάζουν τα φύλλα εργασίας και στη συνέχεια λύνονται τυχόν απορίες που προκύπτουν σε μια πρώτη ανάγνωση αυτών. Ουσιαστικά, όλες οι ομάδες σε μια πρώτη φάση μελετούν το  προοίμιο και την ικεσία του Χρύση, από τη ραψωδία Α’ της Ιλιάδας (στ.1-53) και κρατούν σημειώσεις για τη μετέπειτα διεκπεραίωση των εργασιών τους. Για τη μελέτη του παραπάνω αποσπάσματος προτείνεται η ιστοσελίδα του Ελληνικού πολιτισμού για τους εξής λόγους:

1)      Δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα πρόσβασης σε δύο μεταφράσεις (Ι. Πολυλά και Θ. Μαυρόπουλου), γεγονός που συντελεί στην ευκολότερη πρόσληψη του κειμένου.

2)      Το κείμενο είναι διανθισμένο με υπερσυνδέσμους και σχόλια, τα οποία βοηθούν στην ευκολότερη πρόσληψη του κειμένου και μπορούν να αξιοποιηθούν από τους μαθητές στη διεκπεραίωση των δραστηριοτήτων τους.

3)      Η ιστοσελίδα είναι εικονογραφημένη με έργα τέχνης σχετικά με το προς μελέτη απόσπασμα, γεγονός που επίσης καθιστά τη μαθησιακή διαδικασία ευκολότερη, εφόσον εμπλέκονται στη μάθηση όλες οι αισθήσεις (Gardner, 1983). Οι εικονογραφήσεις αυτές, επίσης, μπορούν να αξιοποιηθούν κατάλληλα στις περαιτέρω εργασίες των μαθητών.

Φάση Β’

Μετά την προσεκτική μελέτη του κειμένου, η κάθε ομάδα εκτελεί, σε συνεργασία με τα μέλη της και με βάση τις σημειώσεις που κράτησαν την προηγούμενη ώρα, τις δραστηριότητες που αναγράφονται στα φύλλα εργασίας. Η διδάσκουσα παρεμβαίνει όποτε οι ομάδες έχουν ανάγκη και επιλύει απορίες. Καλό είναι να παρευρίσκεται στο εργαστήριο και η καθηγήτρια της Πληροφορικής για την επίλυση τεχνικών προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν.

Πιο συγκεκριμένα, με το φύλλο δραστηριότητας 1 επιδιώκεται οι μαθητές να οδηγηθούν στη νοηματική εξομάλυνση  του μεταφρασμένου κειμένου και να απαντήσουν σε απλές ως προς το περιεχόμενο ερωτήσεις που συμβάλλουν στη νοηματική κατανόησή του. Πιθανότατα θα ανακαλέσουν τη γνωριμία τους με το προοίμιο της Οδύσσειας από την προηγούμενη τάξη και θα συμπληρώσουν τις γνώσεις τους γύρω από το ρόλο του προοιμίου στην επική ποίηση. Μετά τη νοηματική κατανόηση του κειμένου καλούνται να συμπληρώσουν ένα πίνακα που αφορά το θέμα, το περιεχόμενο, τους βασικούς πρωταγωνιστές και τη χρονική αφετηρία του έπους. Έτσι, αντιλαμβάνονται καλύτερα τη σημαντικότητα του προοιμίου για την εξέλιξη του έπους.  Κατόπιν μελέτης και συζήτησης με την ομάδα τους θα συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας σε ένα αρχείο word. Η ομάδα αυτή ολοκληρώνει τη δραστηριότητά της, με ένα παιγνιώδη και ευχάριστο τρόπο, δημιουργώντας ένα μικρό κόμικ σχετικά με το κείμενο. Για την παραγωγή κόμικ χρησιμοποιεί το λογισμικό http://www.storyboardthat.com/. Τα αποτελέσματα των εργασιών της τα αναρτά στο ιστολόγιο (blog) της τάξης και τα παρουσιάζει στις άλλες ομάδες στο επόμενο μάθημα.

Με το φύλλο δραστηριότητας 2 επιδιώκεται οι μαθητές, μετά τη μελέτη και την κατανόηση του κειμένου να ανακαλέσουν στη μνήμη τους και να εντοπίσουν στο κείμενο τα στοιχεία της επικής αφηγηματικής τεχνικής του Ομήρου. Αυτό θα γίνει με ένα παιγνιώδη και ευχάριστο τρόπο, καθώς οι μαθητές καλούνται να θυμηθούν τις τεχνικές, μέσα από το ανάλογο παιχνίδι του Ελληνικού πολιτισμού. Μετά από μια μικρή και ευχάριστη εξάσκηση που αφορά τις αφηγηματικές τεχνικές, καλούνται να συμπληρώσουν το σχετικό φύλλο εργασίας, εντοπίζοντας στο κείμενο τις τεχνικές που τους ζητούνται. Για το λόγο αυτό, αξιοποιούν τις δυνατότητες του λογισμικού επεξεργασίας κειμένου (word) υπογραμμίζουν με διάφορα χρώματα τις τεχνικές και δικαιολογούν το χαρακτηρισμό τους χρησιμοποιώντας την εφαρμογή δημιουργία σχολίου.  Συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας τους σε ένα αρχείο word, το αναρτούν στο ιστολόγιο (blog) της τάξης και παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της εργασίας τους στις άλλες ομάδες στο επόμενο μάθημα.

Με το φύλλο δραστηριότητας 3 επιδιώκεται οι μαθητές, αφού μελετήσουν το απόσπασμα από την ιστοσελίδα του Ελληνικού πολιτισμού, όπως οι υπόλοιπες ομάδες, να εστιάσουν την προσοχή τους στα πρόσωπα του κειμένου, τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις αντιδράσεις και την εν γένει συμπεριφορά τους. Θα προβληματιστούν δηλαδή ως προς το ήθος τους και θα κατανοήσουν ότι η συμπεριφορά τους προετοιμάζει και προοικονομεί τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν. Μετά από συζήτηση μεταξύ τους, καλούνται να αξιοποιήσουν τις σημειώσεις τους και να συντάξουν ένα κείμενο για το ψυχολογικό προφίλ του κάθε προσώπου χωριστά. Στο τέλος, θα δημιουργήσουν για τα δύο πρωταγωνιστικά πρόσωπα της ενότητας, τον Αγαμέμνονα και τον Χρύση, από ένα συννεοφόλεξο, με την εφαρμογή tagxedo, το οποίο θα αποτυπώνει τα συναισθήματα αυτών των προσώπων και θα υπογραμμίζει την έντασή τους. Τα κείμενα τους θα τα αναρτήσουν στο ιστολόγιο (blog) της τάξης, προκειμένου να τα παρουσιάσουν στην ολομέλεια της τάξης στο επόμενο μάθημα. Τα συννεφόλεξα θα εκτυπωθούν ή θα αποθηκευτούν ως εικόνα και θα αναρτηθούν στο ιστολόγιο.

Με το φύλλο δραστηριότητας 4 επιδιώκεται οι μαθητές, αφού μελετήσουν και κατανοήσουν το απόσπασμα, όπως οι υπόλοιπες ομάδες, να  έρθουν σε μια πρώτη επαφή με το ιλιαδικό κοσμοείδωλο, εστιάζοντας την προσοχή τους στο θεσμό της ικεσίας και να αντιληφθούν ότι ο θεσμός αυτός είναι τυπικός, επαναλαμβάνεται σε διάφορα σημεία του έπους και έχει συγκεκριμένο τρόπο (στάση σώματος) και ρόλο. Πιθανόν να θυμηθούν και σκηνές ικεσίας από την Οδύσσεια. Θα προβληματιστούν, επίσης, σχετικά με την ικεσία σήμερα. Στα ανωτέρω αναμένεται να καταλήξουν ύστερα από έρευνα και προσεκτική παρατήρηση εικαστικών αναπαραστάσεων της ικεσίας στην Ιλιάδα και σήμερα. Μετά την έρευνά τους καλούνται να δημιουργήσουν για τους συμμαθητές τους ένα ηλεκτρονικό λεύκωμα με εικόνες που θα απεικονίζουν την ικεσία στην Ιλιάδα και σήμερα, χρησιμοποιώντας την εφαρμογή www.flipsnack.com. Στο λεύκωμα αυτό θα εμπεριέχονται, επίσης, τα συγκριτικά τους συμπεράσματα, αναφορικά με το ρόλο της ικεσίας χθες και σήμερα. Το προϊόν εργασίας τους θα παρουσιαστεί στην ολομέλεια της τάξης,  στο επόμενο μάθημα και θα αναρτηθεί στο ιστολόγιο.

Με το φύλλο δραστηριότητας 5 οι μαθητές, αφού μελετήσουν, όπως οι υπόλοιπες ομάδες, το δοθέν απόσπασμα από τη ραψωδία Α΄, καλούνται τώρα να επιλέξουν ένα από τα πρόσωπα του κειμένου και να δημιουργήσουν ένα δικό τους πολυτροπικό κείμενο, το οποίο θα είναι ένα video,  ψηφιακής αφήγησης με σχετικές εικόνες, μουσική που θα αποτυπώνει την ατμόσφαιρα του κειμένου και αφήγηση που θα αποδίδει την οπτική του προσώπου που επέλεξαν.  Με τον τρόπο αυτό δεν υποκαθίσταται  το επικό μεταφρασμένο κείμενο με ένα άλλο πολυτροπικό,  αλλά αναδεικνύονται οι δεξιότητες και οι καλλιτεχνικές ικανότητες των μαθητών που εμπλέκονται και δημιουργούν. Επομένως, οι μαθητές οδηγούνται στην  επανασύλληψη του νοήματος ενός αρχαίου κειμένου, εκφράζονται και δημιουργούν και με μη λεκτικά μέσα, αντλημένα από τις καλές τέχνες.

 Φάση Γ’  (1 ώρα στην αίθουσα προβολών)

Μετά το πρώτο δίωρο στο εργαστήριο Πληροφορικής, αν οι μαθητές δεν έχουν ολοκληρώσει τις εργασίες τους, τους παρέχουμε τη δυνατότητα να τις ολοκληρώσουν στο σπίτι. Αποθηκεύουν τη μέχρι τότε εργασία τους στον υπολογιστή και σε USB για να συνεχίσουν στο σπίτι, όπου θα συμπληρώσουν τα φύλλα εργασίας σε έντυπη μορφή και παράλληλα θα «ανεβάσουν» τις ολοκληρωμένες εργασίες τους στο blog (ιστολόγιο)  της τάξης. Το επόμενο μάθημα θα γίνει στην αίθουσα προβολών. Η κάθε ομάδα θα παρουσιάσει στην ολομέλεια της τάξης τα αποτελέσματα των εργασιών της και θα ακολουθήσει συζήτηση, ανατροφοδότηση, αξιολόγηση της πορείας του μαθήματος και των εργασιών των ομάδων και επιδιώκεται, γενικά, μια συνολική θεώρηση του προοιμίου και της ικεσίας του Χρύση, με παράλληλη έκφραση των προσδοκιών των μαθητών για τη μετέπειτα εξέλιξη του έπους.

Καλό είναι, επίσης, εκτός από τη συζήτηση, προκειμένου να επιτευχθεί ουσιαστική αξιολόγηση και ανατροφοδότηση και να εκφραστούν ή να εκμαιευτούν προτάσεις αξιοποίησης ή και βελτίωσης του διδακτικού αυτού σεναρίου να διανεμηθεί στους μαθητές ένα φύλλο αξιολόγησης για να το συμπληρώσουν. Προτείνεται να έχει την εξής μορφή.

ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

1)      Είναι η πρώτη φορά που διδαχθήκατε το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών  από μετάφραση στο εργαστήριο Πληροφορικής;

Α) Ναι

Β) Όχι

2)      Πώς θα χαρακτηρίζατε την εμπειρία σας;

Α) Πολύ ωραία

Β) Ενδιαφέρουσα

Γ) Καλή

Β) Βαρετή

3)      Πώς ήταν η συνεργασία με τα άλλα μέλη της ομάδας σας;

Α)Πολύ καλή

Β) Καλή

Γ) Κακή

Δ) Θα προτιμούσα να είμαι μόνος μου

4)      Θα θέλατε να ξαναγίνει το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών με τον τρόπο αυτό;

Α)Ναι

Β) Όχι

Γ) Ίσως

5)      Ποια δραστηριότητα σας άρεσε περισσότερο από όλες εκείνες στις οποίες συμμετείχατε. Αναφέρετε και γιατί.

…………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

6)      Ποια δραστηριότητα σας άρεσε λιγότερο από όλες εκείνες στις οποίες συμμετείχατε. Αναφέρετε και γιατί.

……………………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

7)      Πώς θα βαθμολογούσατε τη δουλειά της δικής σας ομάδας με βάση την παρακάτω κλίμακα; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

Ομάδα …… άριστη, πολύ καλή, καλή, μέτρια αδύναμη

8)      Βαθμολογήστε τώρα τη δουλειά των υπολοίπων ομάδων με βάση την παρακάτω κλίμακα. Βάλτε σε κύκλο έναν από τους παρακάτω χαρακτηρισμούς και δικαιολογήστε την επιλογή σας.

Ομάδα 1:  άριστη,    πολύ καλή,   καλή,   μέτρια,   αδύναμη

Ομάδα 2:  άριστη,   πολύ καλή,   καλή,   μέτρια,   αδύναμη

Ομάδα 3:  άριστη,   πολύ καλή,   καλή,   μέτρια,   αδύναμη

Ομάδα 4:  άριστη,   πολύ καλή,   καλή,   μέτρια ,  αδύναμη

Ομάδα 5:  άριστη,   πολύ καλή,   καλή,   μέτρια,   αδύναμη.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΟΜΑΔΑ 1: ΟΙ ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ- ΚΑΡΤΟΥΝΙΣΤΕΣ)

Επισκεφτείτε τη διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και διαβάστε προσεκτικά το προοίμιο και την Ικεσία του Χρύση από τη ραψωδία Α της Ιλιάδας (στ. 1-53). Μπορείτε να μελετήσετε και τις δύο μεταφραστικές εκδοχές που παρέχονται στην ιστοσελίδα (μετάφραση Ι. Πολυλά και μετάφραση Θ. Μαυρόπουλου). http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01m.htm

Στη συνέχεια, να συμπληρώσετε το φύλλο εργασίας με τις ερωτήσεις που σας δίνονται.

1)      Συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα με τις βασικές πληροφορίες που αντλούμε από το προοίμιο της Ιλιάδας.

Θεά που επικαλείται ο ποιητής	Θέμα	Περιεχόμενο	Βασικοί πρωταγωνιστές (θεοί/άνθρωποι)	Χρονική αφετηρία

2)      Ποιος ιερέας επισκέφτηκε το στρατόπεδο των Αχαιών και τι ζητούσε απ’ αυτούς;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3)      Ποια ήταν η συμπεριφορά των Αχαιών και του Αγαμέμνονα στην προσφορά και την ικεσία του ιερέα Χρύση;

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

4)      Σε ποιον θεό προσευχήθηκε ο ιερέας Χρύσης, μετά την άρνηση της προσφοράς του από τον Αγαμέμνονα, και τι ζήτησε από αυτόν;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5)      Ποια ήταν η απάντηση-ανταπόκριση του θεού Απόλλωνα στην προσευχή του ιερέα Χρύση;

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Αφού μελετήσατε τα βασικά σημεία του περιεχομένου της διδακτικής αυτής ενότητας, επιλέξτε τώρα μια σκηνή από αυτή και δημιουργήστε ένα κόμικ για τους συμμαθητές σας. Θα χρησιμοποιήσετε  το λογισμικό http://www.storyboardthat.com/

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΟΜΑΔΑ 2: ΟΙ ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ)

Επισκεφτείτε τη διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και διαβάστε προσεκτικά το προοίμιο και την Ικεσία του Χρύση από τη ραψωδία Α της Ιλιάδας (στ. 1-53). http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01.htm

Στη συνέχεια, θυμηθείτε τις αφηγηματικές τεχνικές του Ομήρου παίζοντας το σχετικό παιχνίδι της ιστοσελίδας του Ελληνικού πολιτισμού και κατόπιν συμπληρώστε το φύλλο εργασίας. (Για το παιχνίδι-εξάσκηση στις αφηγηματικές τεχνικές πατήστε: http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Paixnidia/afigimatikes-texnikes-1.htm )

 Για να βοηθήσετε τους συμμαθητές σας να θυμηθούν κι εκείνοι τα στοιχεία επικής τεχνικής, επιλέξτε όποιο χρώμα σας αρέσει και υπογραμμίστε με διαφορετικά χρώματα: 1) ένα σημείο προοικονομίας, 2) ένα σημείο τριτοπρόσωπης αφήγησης, 3) ένα σημείο πρωτοπρόσωπης  αφήγησης,  4) μια εικόνα οπτική, 5)μια εικόνα ηχητική, 6) ένα παράδειγμα αναχρονισμού. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας την εφαρμογή του word, αναθεώρηση/δημιουργία σχολίου, να δικαιολογήσετε το χαρακτηρισμό των παραπάνω τεχνικών.

Προοίμιο – Επίκληση της Μούσας

Ψάλλε, θεά, τον τρομερόν θυμόν του Αχιλλέως,

πώς έγινε στους Αχαιούς αρχή πολλών δακρύων

που ανδράγαθες ροβόλησε πολλές ψυχές στον Άδη

ηρώων, κι έδωκεν αυτούς αρπάγματα των σκύλων

και των ορνέων – και η βουλή  γενόνταν του Κρονίδη, απ’ ότ’ εφιλονίκησαν κι εχωριστήκαν πρώτα

5

ο Ατρείδης, άρχων των ανδρών, και ο θείος Αχιλλέας.

Και απ’ τους θεούς ποιος άναψε την έχθραν μεταξύ τους

10

Ο Απόλλων, όπου οργίσθηκε του Ατρείδη βασιλέως

κι έφερε λώβαν στον στρατόν που εθέριζε τα πλήθη,

ότι του εκαταφρόνεσε τον Χρύσην ιερέα.

Ο Χρύσης στο στρατόπεδο των Αχαιών

Στων Αχαιών τα γρήγορα καράβια τούτος ήλθε,

με λύτρα πλουσιοπάροχα την κόρη του να λύσει·

15

στο χρυσό σκήπτρο τυλικτό του Φοίβου το στεφάνι

εκράτει, και τους Αχαιούς παρακαλούσεν όλους,

μα από όλους πιο πολύ τους δυο τους γιους του Ατρέα:

Το αίτημα του Χρύση

«Ω γενναιόκαρδοι Αχαιοί, ω βασιλείς Ατρείδες,

του Ολύμπου ας κάμουν οι θεοί, την πόλιν του Πριάμου

αφού πορθήσετ’ ευτυχείς να πάτε στην πατρίδα·

20

αλλ’ αποδώσετε σ’ εμέ την ποθητήν μου κόρην,

δεχθείτε αυτά τα λύτρα της, αν τον υιόν του Δία

τον μακροβόλον τοξευτήν Απόλλωνα ευλαβείσθε».

Η άρνηση του Αγαμέμνονα

Όλοι αλαλάξαν οι Αχαιοί, κι είπαν τον ιερέα

να σεβασθούν και τα λαμπρά λύτρα δεκτά να γίνουν

25

μόνος ο Αγαμέμνονας δεν το ’στεργεν ο Ατρείδης,

αλλά κακά τον έδιωχνε και βαρύν λόγον είπε:

 «Μη σ’ απαντήσω, γέροντα, σιμά στα κοίλα πλοία

ή τώρα εδώ ν’ αργοπορείς ή πάλιν να γυρίσεις,

και μη θαρρεύεις στου θεού το σκήπτρο και το στέμμα.

30

Αυτήν δεν θ’ απολύσω εγώ· το γήρας θα την έβρει

στο Άργος μες στο σπίτι μου μακράν απ’ την πατρίδα

να υφαίνει αυτού και σύντροφον της κλίνης να την έχω.

Μη μ’ ερεθίζεις, σύρ’ ευθύς, αν θέλεις να μην πάθεις».

Τον λόγον του εφοβήθηκε και υπάκουσεν ο γέρος

35

την άκραν πήρε σιωπηλός της ηχερής θαλάσσης

και όταν ευρέθη ανάμερα, τον γόνον της ωραίας

Λητούς, μέγαν Απόλλωνα, θερμά παρακαλούσε:

Η προσευχή του Χρύση

«Άκουσέ με, αργυρότοξε, της Χρύσης και της θείας

40

Κίλλας προστάτη, κύριε στην Τένεδο, Σμινθέα,

εάν σου έκτισα ναόν να χαίρεται η καρδιά σου,

εάν ποτέ σου έκαψα μεριά καλοθρεμμένα

ταύρων κι ερίφων, τούτον μου τον πόθον τελείωσέ μου

τα βέλη σου στους Δαναούς τα δάκρυά μου ας πλερώσουν.

Ο Απόλλωνας στέλνει λοιμό στο αχαϊκό στρατόπεδο

Ευχήθη και ως τον άκουσεν ο Φοίβος ο Απόλλων,

45

κατέβη από τες κορυφές του Ολύμπου θυμωμένος,

με τόξον και μ’ ολόκλειστην φαρέτραν εις τους ώμους.

Εβρόντησαν επάνω του τα βέλη ως εκινήθη

ο χολωμένος και όμοιαζε την νύκτα, ως προχωρούσε.

Των πλοίων κάθισε άντικρυ και απόλυσε το βέλος

50

και αχός εβγήκε τρομερός απ’ τ’ ασημένιο τόξο·

και αφού τους σκύλους έπληξε και τα μουλάρια πρώτα

εις τους ανθρώπους έριχνε τα πικροφόρ’ ακόντια

αδιάκοπα· και των νεκρών παντού πυρές εκαίαν.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΟΜΑΔΑ 3: ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΟΙ)

Επισκεφτείτε τη διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και διαβάστε προσεκτικά το προοίμιο και την Ικεσία του Χρύση από τη ραψωδία Α της Ιλιάδας (στ. 1-53). Μπορείτε να μελετήσετε και τις δύο μεταφραστικές εκδοχές που παρέχονται στην ιστοσελίδα (μετάφραση Ι. Πολυλά και μετάφραση Θ. Μαυρόπουλου). http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01m.htm

Συζητήστε με τα άλλα μέλη της ομάδας σας για σχετικά με τις σκέψεις, τα λόγια, τις αντιδράσεις και την εν γένει συμπεριφορά των προσώπων του κειμένου (Αγαμέμνονα, Χρύση, Απόλλωνα, υπόλοιπων Αχαιών). Υποθέσετε ότι είστε ψυχολόγοι και θέλετε να συντάξετε ένα κείμενο σχετικά με το ψυχολογικό προφίλ των προσώπων της ενότητας, όπως αυτό διαμορφώνεται μέχρι τώρα. Κρατήστε σημειώσεις και στη συνέχεια καταγράψτε τα συμπεράσματά σας σε ένα αρχείο word, χωριστά για το καθένα από τα παραπάνω πρόσωπα.

ΧΡΥΣΗΣ:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

ΑΠΟΛΛΩΝ:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ΑΧΑΙΟΙ:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Δημιουργήστε τώρα για τους δύο βασικούς πρωταγωνιστές της ενότητας (Αγαμέμνονας- Χρύσης) από ένα συννεφόλεξο, στο οποίο θα αποτυπώνονται τα συναισθήματά τους.  Επισκεφτείτε τη διεύθυνση http://www.tagxedo.com/app.html

(λογισμικό για συννεφόλεξα)

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΟΜΑΔΑ 4: ΟΙ ΣΥΛΛΕΚΤΕΣ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΗΣ)

Επισκεφτείτε τη διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και διαβάστε προσεκτικά το προοίμιο και την Ικεσία του Χρύση από τη ραψωδία Α της Ιλιάδας (στ. 1-Παρατηρήστε με προσοχή τις εικόνες που συνοδεύουν το κείμενο. http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01.htm

Το ιλιαδικό έπος ξεκινά με την ικεσία του ιερέα Χρύση στο στρατόπεδο των Αχαιών. Προβληματιστείτε μεταξύ σας και κρατήστε σημειώσεις σχετικά με τα παρακάτω.

Ήταν σημαντικός θεσμός η ικεσία στην αρχαία Ελλάδα;

Θυμάστε κάποια σκηνή ικεσίας από την Οδύσσεια;

Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη στάση του σώματος η οποία τηρείται;

Σήμερα ο άνθρωπος γίνεται ικέτης; Σε ποιες περιπτώσεις;

Να παρουσιάσετε τα συμπεράσματά σας σε ένα ηλεκτρονικό λεύκωμα το οποίο θα περιέχει εικόνες με αναπαραστάσεις από την ικεσία στην Ιλιάδα και την ικεσία σήμερα. Για τη συλλογή των εικόνων επισκεφτείτε τη διεύθυνση www.google.gr εικόνες, χρησιμοποιώντας λέξεις-κλειδιά (ικεσία του Χρύση, ικεσία στην αρχαία Ελλάδα, ικεσία σήμερα, ικεσία και εκκλησία). Για τη δημιουργία του λευκώματος θα χρησιμοποιήσετε την εφαρμογή www.flipsnack.com .

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (ΟΜΑΔΑ 5: ΟΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ)

Επισκεφτείτε τη διεύθυνση του Ελληνικού Πολιτισμού και διαβάστε προσεκτικά το προοίμιο και την Ικεσία του Χρύση από τη ραψωδία Α της Ιλιάδας (στ. 1-53). Μπορείτε να μελετήσετε και τις δύο μεταφραστικές εκδοχές που παρέχονται στην ιστοσελίδα (μετάφραση Ι. Πολυλά και μετάφραση Θ. Μαυρόπουλου). http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01.htm

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01m.htm

Στη συνέχεια, να επιλέξετε ένα πρόσωπο του κειμένου (Αγαμέμνων, Χρύσης, Απόλλωνας) και να  δημιουργήσετε ένα σχετικό με το κείμενο video ψηφιακής αφήγησης, χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα video movie maker (2012). Για την εικονογράφηση του video αξιοποιήστε το υλικό της ιστοσελίδας του Ελληνικού Πολιτισμού (βλ. παραπάνω διεύθυνση).  Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε, επίσης, τη μηχανή αναζήτησης google, εικόνες https://www.google.gr/imghp?hl=el&tab=wi, καθώς επίσης και το You Tube. https://www.youtube.com/?hl=el&gl=GR&tab=i1, για την επιλογή κατάλληλης μουσικής.

Αξιολόγηση της πρακτικής εφαρμογής

Το εργαστήριο Πληροφορικής ήταν άριστα προετοιμασμένο, χάρη στην πολύ καλή συνεργασία με τη συνάδελφο της Πληροφορικής, κ. Δέσποινα Χατζηχριστοδούλου και οι μαθητές το πρώτο δίωρο ακολούθησαν τις οδηγίες των φύλλων εργασίας, μελέτησαν το κείμενο και ασχολήθηκαν εν συνεχεία με τη διεκπεραίωση των εργασιών τους. Οι ομάδες των συλλεκτών έργων τέχνης και των καλλιτεχνών δεν πρόλαβαν να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους και γι’ αυτό αποθήκευσαν τη μέχρι τότε δουλειά τους και συνέχισαν στο σπίτι. Ειδικά, η ομάδα που έπρεπε να χρησιμοποιήσει το movie maker δυσκολεύτηκε πολύ, αλλά χάρη στη βοήθεια της καθηγήτριας της Πληροφορικής το πρόβλημα ξεπεράστηκε. Τα παιδιά ανέβασαν τα τελικά προϊόντα των εργασιών τους στο  blog της τάξης και στο επόμενο μάθημα παρουσίασαν τις εργασίες τους στην ολομέλεια της τάξης. Χρειάστηκε μία επιπλέον ώρα προκειμένου να ολοκληρώσουν όλες οι ομάδες τις παρουσιάσεις τους, να συμπληρώσουν τα φύλλα αξιολόγησης και γίνει αναστοχασμός. Αν κρίνει κανείς από τα τελικά προϊόντα των εργασιών και από το γεγονός ότι οι μαθητές δεν είχαν διδαχθεί στο παρελθόν το μάθημα των αρχαίων ελληνικών από μετάφραση με τον τρόπο αυτό, μπορούμε να πούμε ότι τα παιδιά τα κατάφεραν καλά, έδειξαν ενδιαφέρον και δήλωσαν ότι θα ήθελαν να ξαναγίνει το μάθημα με τον τρόπο αυτό. Περισσότερο ενθουσιάστηκαν με την παραγωγή πολυτροπικών κειμένων (κόμικς, συννεφόλεξα, ηλεκτρονικά λευκώματα, video ψηφιακής αφήγησης) και λιγότερο με την παραγωγή απλών κειμένων με τη χρήση του word.   

Βιβλιογραφία

Α) Ελληνόγλωσση

ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Χ. 2006. Από τα ΔΕΠΠΣ, ΑΠΣ Νεοελληνικής Γλώσσας Γυμνασίου στη διδακτική του μαθήματος με διδακτικό παράδειγμα από το βιβλίο της Α’ Γυμνασίου

ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΟΥ Β. & ΧΟΝΤΟΛΙΔΟΥ Ε. (επιμ.) 1999.  Λογοτεχνία και Εκπαίδευση. Αθήνα: Τυπωθήτω-Γ. Δάρδανος.

ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑ Ε. 2008. Λογοτεχνία και Ετερότητα: Ο Βιζυηνός υπό το πρίσμα της πολυπολιτισμικότητας. Σχέδιο μαθήματος στο «Μοσκώβ-Σελήμ». Αδημοσίευτη διπλωματική εργασία. Αθήνα: ΕΚΠΑ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. 2013. Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, Τεύχος 1: Γενικό Μέρος, Γ’ έκδοση (αναθεωρημένη και εμπλουτισμένη), Πάτρα, Μάρτιος 2013.

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. 2013. Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης, Τεύχος 2: Ειδικό Μέρος, Πάτρα, Μάρτιος 2013.

ΚΟΜΝΗΝΟΥ ΚΑΚΡΙΔΗ Ο. 1993. Σχέδιο και τεχνική της Ιλιάδας. Αθήνα: εκδ. Εστίας.

ΜΑΤΣΑΓΓΟΥΡΑΣ Η. Γ. 2004. Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση. Αθήνα: Γρηγόρη.

ΜΗΤΣΗΣ Ν. 2004. Στοιχειώδεις αρχές και μέθοδοι της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας: Εισαγωγή στη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής ως Δεύτερης (ή Ξένης) Γλώσσας. Αθήνα: Gutenberg.

ΠΗΓΙΑΚΗ Π. 1999. Προετοιμασία, σχεδιασμός και αξιολόγηση της διδασκαλίας. Αθήνα: Γρηγόρη.

ΣΠΑΝΑΚΟΥ Ζ. 2012. Αρχαία Ελληνικά (μτφρ.) Β’ Γυμνασίου, Ομηρικά Έπη: Ιλιάδα, Βιβλίο Εκπαιδευτικού, Αθήνα: ΥΠΕΠΘ και «Διόφαντος»

ΣΠΑΝΟΣ Γ. & ΦΡΥΔΑΚΗ Ε. (επιμ.) 2001.  Γλώσσα και Λογοτεχνία στην εκπαίδευση. Αθήνα: Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν.

SCHADEWALDT W. 1989. Από τον κόσμο και το έργο του Ομήρου. μτφρ. Κακριδής Φ. Αθήνα: ΜΙΕΤ.

Β) Ξενόγλωσση

GARDNER H. 1983. Frames of mind: the theory of multiple intelligences. New York: Basic Books Inc.

LITTLEWOOD W. 1981. Communicative Learning Teaching. Cambridge: Cambridge University Press.

OLIVER E. I. 1994. Crossing the Mainstream: Multicultural Perspectives in Teaching Literature. National Council of Teachers of English: USA

PUTNAM J. 1997. Cooperative learning in diverse classrooms. Upper Saddle River. NJ: Prentice-Hall.

Γ) Άλλες πηγές-εργαλεία

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS-ILIADA/Iliada/Iliada01.htm  (Ιστοσελίδα του Ελληνικού Πολιτισμού για την Ιλιάδα)

http://www.storyboardthat.com/  (Λογισμικό δημιουργίας κόμικς)

http://www.tagxedo.com/app.html (Λογισμικό δημιουργίας συννεφόλεξων)

www.flipsnack.com. (Λογισμικό δημιουργίας  ηλεκτρονικών λευκωμάτων-βιβλίων)

www.google.gr  (για συλλογή εικόνων-έργων τέχνης)

https://www.youtube.com/?hl=el&gl=GR&tab=i1 (για επιλογή μουσικής)

http://www.filologikhvolta.blogspot (ιστολόγιο της τάξης για ανάρτηση εργασιών των μαθητών)

Λογισμικό επεξεργασίας κειμένου Microsoft office-word

Λογισμικό δημιουργίας video με ψηφιακή αφήγηση (video movie maker)